Βιτάλι Πιτάνοφ
Τι είναι η Αγιουρβέδα; Σε τι βασίζεται; Μπορεί όντως να θεραπεύει; Μπορεί ένας Χριστιανός να ασχολείται με την Αγιουρβέδα; Μπορούν οι Χριστιανοί να εμπιστεύονται αγιουρβεδικές μεθόδους και συνταγές; Τέτοια και παρόμοια ερωτήματα έχει αρχίσει ο συγγραφέας αυτού του άρθρου να λαμβάνει συχνά τελευταία. Εφόσον υπάρχουν ερωτήματα, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις.
Στο ρωσόφωνο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετοί ιστότοποι που πωλούν αγιουρβεδικά φάρμακα ή προσφέρουν υπηρεσίες αγιουρβεδικών θεραπευτών, αλλά δυστυχώς υπάρχουν ελάχιστες σοβαρές μελέτες αφιερωμένες στην Αγιουρβέδα. Αυτό δημιούργησε ορισμένα προβλήματα στην επιλογή των πρωτογενών πηγών που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας κατά τη συγγραφή του άρθρου. Σταδιακά, όμως, αυτά τα προβλήματα επιλύθηκαν. Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας αποφάσισε να αποκλείσει από τη λίστα των πηγών όλα τα υλικά που προέρχονταν από ανθρώπους που εκμεταλλεύονται την Αγιουρβέδα για επιχειρηματικούς σκοπούς, θεωρώντας ότι αυτοί μπορεί να είναι μεροληπτικοί στην επιλογή πληροφοριών. Όλα τα στοιχεία για την Αγιουρβέδα που παρατίθενται στο άρθρο προέρχονται από ακαδημαϊκές πηγές. Όλες οι πηγές είναι ρωσόφωνες, γεγονός που επιτρέπει στους αναγνώστες να ελέγξουν εύκολα την αξιοπιστία της περιγραφής. Φυσικά, οι επικριτές μπορούν να κατηγορήσουν τις επιλεγμένες πηγές για ανεπάρκεια ή μεροληψία. Σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν εμποδίζεται να εμπλακεί σε διάλογο με επαγγελματίες ανατολιστές. Όλες οι αξιολογικές κρίσεις θα εξηγηθούν επίσης. Ο συγγραφέας επιδιώκει την αμεροληψία τόσο στην περιγραφή της Αγιουρβέδα όσο και στην αξιολόγησή της.
Στην αρχή του άρθρου, ο συγγραφέας θέλει να ζητήσει συγγνώμη από τους αναγνώστες. Το άρθρο αρχικά σχεδιάστηκε ως ενημερωτικό και περιγραφικό για ευρεία κοινότητα, όχι ακαδημαϊκό για στενή ομάδα ειδικών. Η ιδέα να παρουσιαστούν με απλό τρόπο ακόμη και αποσπάσματα της ινδικής φιλοσοφίας είναι ριψοκίνδυνη, αλλά ο συγγραφέας δεν βλέπει άλλη δυνατότητα να προσεγγίσει το θέμα. Στο κείμενο θα αναφερθούν πολλά σανσκριτικά όροι. Φυσικά, θα ήταν πιο σωστό να υπάρχει λεπτομερής σχολιασμός για κάθε όρο, αλλά τότε το άρθρο θα γινόταν πολύ μεγάλο. Η κύρια πρόκληση δεν είναι η έκταση, αλλά το ότι αν γραφεί συνοπτικά, μπορεί να διαστρεβλωθεί το υλικό· για να κατανοήσει ο αναγνώστης σωστά όλες τις λεπτομέρειες της ανατολικής φιλοσοφίας, θα έπρεπε να παρακολουθήσει πλήρες μάθημα ανατολικών σπουδών, κάτι που δεν είναι εφικτό σε σύντομο άρθρο. Στόχος είναι να δοθεί γενική εικόνα για την Αγιουρβέδα και να παρουσιαστεί η αξιολόγηση του συγγραφέα. Το υλικό θα παρουσιαστεί σε απλοποιημένη μορφή, μεταφέροντας την ουσία των εννοιών όσο είναι δυνατόν, χωρίς λεπτομερή ανάλυση. Στο τέλος του άρθρου παρατίθενται οι πηγές όπου ο επιμελής αναγνώστης μπορεί να βρει όλες τις λεπτομέρειες που παραλείπει ο συγγραφέας. Παρ’ όλα αυτά, ο συγγραφέας πιστεύει ότι η λογική των συλλογισμών του και οι βάσεις των αξιολογικών συμπερασμάτων του θα γίνουν κατανοητές σε όλους. Το αν θα συμφωνήσει κανείς ή όχι, είναι θέμα του αναγνώστη.
Η λέξη Αγιουρβέδα, κυριολεκτικά από τα σανσκριτικά, σημαίνει «γνώση [για το πώς διατηρείται] η ζωή ή η μακροζωία». Η Αγιουρβέδα έχει τις ρίζες της στην Άθαρβα Βέδα. Τα πρώτα σωζόμενα κείμενα της Αγιουρβέδα χρονολογούνται από τον 2ο έως τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Η Άθαρβα Βέδα είναι μια συλλογή μαγικών ξορκιών. Περιέχει ξόρκια για να γοητεύσει κανείς κάποιον, να καταστήσει έναν άνδρα ανίκανο, κατάρες για να μην παντρευτεί μια κοπέλα, για να εντοπιστεί μάγος, ξόρκια κατά εχθρών και των σχεδίων τους, και πολλά άλλα πολύ ενδιαφέροντα για συγκεκριμένο κύκλο ανθρώπων ξόρκια, μεταξύ των οποίων υπάρχουν και εκείνα για θεραπεία ανθρώπων. Στην Άθαρβα Βέδα θεωρείται ότι οι αιτίες των ασθενειών είναι ενέργειες κακών θεών και πνευμάτων ή μαγικές ζημιές από εχθρούς. Η θεραπεία γίνεται κυρίως με μαγικές μεθόδους.
Οι Ινδοί πιστεύουν ότι η Αγιουρβέδα προέρχεται από τον θεό Μπράχμα, ο οποίος μετέδωσε τη γνώση της ιατρικής στον Πρατζαπάτι, που στη συνέχεια την παρέδωσε στους Ασβίνα και τον Ίντρα. Ο Ίντρα μετέδωσε τις γνώσεις χειρουργικής στον Ντιβάδασα, βασιλιά του Κάσι. Ο Ντιβάδασα θεωρείται ενσάρκωση του θεού της ιατρικής Ντανβάνταρι, ο οποίος είναι αβατάρ του Βίσνου, όπως αναφέρεται στο Μπαγκαβάτ Πουράνα.
Με άλλα λόγια, διάφοροι θεοί μετέδωσαν την Αγιουρβέδα ο ένας στον άλλον και τελικά στους σοφούς, μερικοί εκ των οποίων ήταν επίσης θεοί, αλλά στο τέλος η γνώση έγινε κτήμα των ανθρώπων. Η Αγιουρβέδα αναπτύχθηκε αρκετά ενεργά έως τον 17ο αιώνα. Μετά την έλευση των Άγγλων, παρατηρείται παρακμή· η Αγιουρβέδα δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί την επιστημονική ιατρική και αναβιώνει μόνο στα μέσα του 20ού αιώνα, με το γενικό ενδιαφέρον για μη παραδοσιακή πνευματικότητα στη Ρωσία και τη Δύση.
Η Αγιουρβέδα στη θεώρηση του κόσμου βασίζεται στις φιλοσοφικές σχολές Σάνκγια και Βαϊσέσικα. Ας τις γνωρίσουμε πιο αναλυτικά.
Σάνκγια (σκέψη, υπολογισμός) — μία από τις φιλοσοφικές σχολές του Ινδουισμού. Ο ιδρυτής είναι ο θρυλικός Καπίλα, ο οποίος θεωρείται ότι έζησε πριν από τον Βούδα. Η Σάνκγια αναγνωρίζει την κυκλική ύπαρξη του κόσμου. Διδάσκει ότι υπάρχουν δύο αιώνιες αρχές: η ενιαία και αιώνια μεταβαλλόμενη ύλη-φύση (πρακρίτι) και πλήθος αιώνια αμετάβλητων ατομικών πνευμάτων (πούρουσα). Η ανάπτυξη του κόσμου είναι η αποκάλυψη του ήδη υπαρχόντος σε αυτόν δυναμικά, δηλαδή η δημιουργία του κόσμου διαφέρει σημαντικά από την χριστιανική αντίληψη· ο κόσμος είναι σαν να είναι τυλιγμένος και ήδη υπάρχων, και από την τυλιγμένη κατάσταση ξεδιπλώνεται.
Η βάση του κόσμου είναι η αδημιούργητη ύλη, η οποία ξεδιπλώνεται σε διάφορους τύπους όντων. Το ξεδίπλωμα της ύλης συμβαίνει όταν διαταράσσεται η ισορροπία των γκουνα. Οι γκουνα είναι τρεις όψεις της φυσικής ύπαρξης· είναι ο μηχανισμός και η δύναμη που ξεδιπλώνει την ύπαρξη του κόσμου. Οι τρεις γκουνα: 1) σάττβα – καθαρότητα, διαφάνεια, αφοσίωση· 2) ράτζας – ενέργεια, πάθος, κίνηση· 3) τάμας – αδράνεια, ακαμψία, αμβλυότητα. Στη γέννηση του κόσμου από την κατάσταση της αδημιούργητης ύλης, το ζωντανό και ψυχικό εμφανίζεται μέσω της γκουνα σάττβα, ενώ το νεκρό – ανόργανο – όταν υπερισχύει η γκουνα τάμας. Ουσιαστικά, οι γκουνα είναι τρεις δυνάμεις που ενεργούν στην ύλη· η σάττβα έχει θετικό πρόσημο, η τάμας αρνητικό, η ράτζας είναι ουδέτερη. Σε όλα τα είδη ύλης και τα ζωντανά όντα, ενεργοποιούν την εμφάνιση του όντος και μέσω αυτών ελέγχεται η ύπαρξη.
Στους ανθρώπους οι γκουνα εκδηλώνονται ως πνευματικά χαρακτηριστικά, ιδιότητες του χαρακτήρα και επιθυμίες που ωθούν σε πράξεις. Απλοποιημένα, αυτά τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά είναι περίπου: τάμας – άγνοια, αδυναμία, αδράνεια· ράτζας – παθιασμένη, παρορμητική φύση· σάττβα – καλοσύνη, ηρεμία, ανύψωση, υψηλοί πνευματικοί στόχοι. Ιδανικά, η σωτηρία της ψυχής επιτυγχάνεται όταν ο άνθρωπος υπερβαίνει την επίδραση όλων των γκουνα.
Έτσι, από την ύλη (πρακρίτι) όταν διαταράσσεται η ισορροπία των γκουνα αρχίζει να εμφανίζεται ο κόσμος. Προκύπτουν διάφοροι τύποι όντων. Ο πρώτος τύπος ονομάζεται μαχάτ (κάτι σαν κοσμικό νου), το αντίστοιχο στον άνθρωπο είναι ο νους· στη συνέχεια εμφανίζεται η αχαμκάρα – αίσθηση ατομικότητας. Από την αχαμκάρα, υπό την επίδραση της γκουνα σάττβα, γεννιέται ο μανάς – η διάνοια και τα πέντε ιντρίγια – όργανα γνώσης και δράσης. Υπάρχουν γνωστικά και εκτελεστικά όργανα. Τα γνωστικά: όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή. Τα εκτελεστικά: χέρια, πόδια, στόμα, πρωκτός, αναπαραγωγικό όργανο.
Υπό την επίδραση της γκουνα τάμας γεννιούνται από την ύλη οι πέντε στοιχειακές δυνάμεις: φωτιά, νερό, γη, αέρας, αιθέρας. Από αυτά τα πέντε στοιχεία προκύπτουν τα φυσικά στοιχεία που αποτελούν τα σώματα όλων των ζωντανών όντων και τα ανόργανα αντικείμενα.
Αν η πρακρίτι-ύλη είναι το υπόβαθρο του κόσμου και αυτό που περιέχει τις δυνάμεις που τον ελέγχουν, οι πούρουσα ή πνεύμα θεωρείται παθητική, στοχαστική αρχή. Είναι αυτός που παρατηρεί όλες τις ψυχικές και φυσικές διεργασίες στον κόσμο και στον κάθε άνθρωπο. Στον συνηθισμένο άνθρωπο υπάρχει σύγχυση μεταξύ πνεύματος και νου. Η κύρια μέθοδος της σχολής Σάνκγια είναι η γνώση, η κατανόηση της ουσίας των πραγμάτων και φαινομένων. Η Σάνκγια δεν διδάσκει για την ύπαρξη Προσωπικού Θεού· στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφικής αντίληψης δεν είναι απαραίτητος.
Στην ουσία, η φιλοσοφία Σάνκγια είναι ένα κοσμοθεωρητικό σύστημα, αθεϊστικό με την έννοια που μπορεί να θεωρηθεί ο Βουδισμός αθεϊσμός. Περιγράφει τον κόσμο και τη φύση του ανθρώπου, η περιγραφή βασίζεται σε μυστικιστικές οράσεις του ιδρυτή και των μαθητών του και υποδεικνύει δρόμους θρησκευτικής σωτηρίας όπως γίνονται κατανοητοί στη Σάνκγια.
Το επόμενο θεμέλιο της Αγιουρβέδα είναι η Βαϊσέσικα. Βαϊσέσικα (από το «βισέσα», δηλαδή φιλοσοφία των διαφορών) — μία από τις θρησκευτικοφιλοσοφικές σχολές της Ινδίας. Η ίδρυσή της αποδίδεται στον θρυλικό σοφό Κανάδα ή Καναμπχούτζ. Αναδύθηκε περίπου τον 1ο αιώνα μ.Χ.
Κύριος στόχος της Βαϊσέσικα είναι η διατύπωση ρεαλιστικής περιγραφής των αρχών της ύπαρξης, της δομής της και των κανονικοτήτων της, βασισμένη (σε αντίθεση με τη Σάνκγια) στην καθημερινή εμπειρία και στην αρχή της διακριτότητας, με απουσία συνεχούς μεταβολής.
Η Βαϊσέσικα διδάσκει την ύπαρξη πολλών ατόμων, που είναι από τις πρωταρχικές ουσίες από τις οποίες αποτελείται ό,τι υπάρχει και είναι αμετάβλητα, αλλά διαφέρουν μεταξύ τους όχι στην ουσία αλλά σε ορισμένα «οριακά χαρακτηριστικά». Για την κατανόηση του θέματος του άρθρου δεν χρειάζεται εμβάθυνση στην οντολογία της Βαϊσέσικα· αυτό είναι για τους πολύ ενθουσιώδεις μελετητές της ινδικής φιλοσοφίας που μπορούν να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους μέσω της εξειδικευμένης βιβλιογραφίας στο τέλος του άρθρου. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι η Βαϊσέσικα αποτελεί φιλοσοφική περιγραφή του κόσμου, με σαφή λογική και θρησκευτικό χαρακτήρα. Δεν ασχολείται με τη γιόγκα ή το υπερφυσικό. Αρνείται την ύπαρξη Προσωπικού Θεού. Την πνευματική πραγματικότητα την κατανοεί μέσω στοχασμού και λογικού συλλογισμού.
Πέρα από τη Βαϊσέσικα και τη Σάνκγια, η Αγιουρβέδα δανείζεται αποσπασματικά στοιχεία και από άλλες φιλοσοφικές σχολές της Ινδίας, χωρίς ιδιαίτερη σημασία για τη συνέχεια της ανάλυσης.
Η Αγιουρβέδα δανείζεται από τη Βαϊσέσικα την ιδέα της ατομικής δομής του ανθρώπινου σώματος και του σύμπαντος. Η Σάνκγια έδωσε στην Αγιουρβέδα την ιδέα της εξέλιξης της ύλης (πρακρίτι) και τη θεωρία της αλληλεπίδρασης των γκουνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι εξελικτικές θεωρίες της Σάνκγια αντιφάσκουν
- Απελευθέρωση από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων·
- Απόκτηση υλικής ευημερίας·
- Επιτυχία στις αισθησιακές απολαύσεις.
Από τις γενικές φιλοσοφικές βάσεις της Αγιουρβέδα περνάμε τώρα στην ανθρωπολογία και τις ιατρικές της βάσεις.
Οι θεραπευτές της Αγιουρβέδα ακολουθούν αρχές βιταλισμού. Για τον αγιουρβεδικό θεραπευτή, το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από ενεργειακές ροές διαφόρων τύπων πράνα, οι οποίες διανέμονται μέσα σε διαφορετικά ενεργειακά κανάλια του σώματος.
Η Αγιουρβέδα είναι βαθιά μαγική. Εκτός από μαγικές τελετές, χρησιμοποιεί διατροφολογία, χειρουργική και φαρμακευτική. Το επίπεδο ανάπτυξης της χειρουργικής κατά τις διάφορες περιόδους της Αγιουρβέδα ήταν, προφανώς, διαφορετικό. Χάρη σε ανθρώπινες θυσίες και στη συνέχεια στη διάσπαση των σωμάτων, οι συγγραφείς της Αθάρβα Βέδα γνώριζαν καλά την ανθρώπινη ανατομία. Η ανάπτυξη της χειρουργικής επιβραδύνθηκε από την ινδουιστική αρχή της αχίμσα, που εν μέρει εισήχθη από τον Βουδισμό και τον Τζαϊνισμό. Λόγω της αχίμσα στην Αρχαία Ινδία δεν ενθαρρυνόταν η ανατομή νεκρών, γεγονός που επηρέασε την εξέλιξη της χειρουργικής.
Στην Αγιουρβέδα η ανθρώπινη υγεία εξετάζεται στο πλαίσιο της ζωής της φύσης. Έτσι, ο αγιουρβεδικός θεραπευτής πρέπει να δίνει προσοχή κυρίως στα πρωταρχικά στοιχεία των φυσικών δυνάμεων: άνεμος, νερό και φωτιά, καθώς όλα μαζί σχηματίζουν ένα ειδικό θρεπτικό υγρό – ράσα. Η δύναμη του ανέμου εκδηλώνεται στην κυκλοφορία του αίματος, την πέψη, την κατάποση, την αναπνοή, τον λόγο, τον τοκετό, την απέκκριση και τη γενική κινητικότητα· όλα αυτά ονομάζονται βάτα.
Το στοιχείο της φωτιάς αφορά το ενεργειακό σύστημα του ανθρώπου· η φωτιά διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματος, διευκολύνει την πέψη, επηρεάζει το χρώμα του προσώπου, χρωματίζει το αίμα κόκκινο και αποτελεί προϋπόθεση για όραση και αισθησιακή δραστηριότητα· όλα αυτά ονομάζονται πιττά.
Το στοιχείο του νερού αποτελεί τον συνδετικό ιστό του οργανισμού, που εκδηλώνεται στο πλάσμα, τον ιδρώτα και όλα τα άλλα υγρά του σώματος που διατηρούν τα μέρη του σώματος ενωμένα· αυτό είναι καπχά.
Εκτός από τα τρία βασικά υγρά, υπάρχουν ακόμα οκτώ στοιχεία – μπουτά: αίμα (ράκτα), σάρκα (μανσά), σπέρμα (σούκρα), θρεπτικό υγρό (ράσα), ντάτου, λίπος (μέδας), οστά (αστχι) και χολή (ματζτζά). Όλα αυτά τα οκτώ στοιχεία προέρχονται από το θρεπτικό υγρό (ράσα) με διαδικασία «μαγειρέματος»: το αίμα είναι «μαγειρεμένο» ράσα, η σάρκα είναι «μαγειρεμένο» αίμα κ.ο.κ. Γενικά, όλα τα στερεά μέρη του σώματος είναι αποτέλεσμα του «μαγειρέματος» των υγρών.
Στην Αγιουρβέδα χρησιμοποιείται η αρχή της αναλογίας: όλες οι διαδικασίες στο ανθρώπινο σώμα επηρεάζονται από τη φωτιά, που «μαγειρεύει» τα υγρά, όπως στη φύση όλα τα φυτικά φαινόμενα επηρεάζονται από τη θερμότητα του Ήλιου.
Καπχά, πιττά και βάτα, δηλαδή οι ολοκληρωτικές, πεπτικές και αναπνευστικές λειτουργίες του βιολογικού συστήματος, καλύπτουν πλήρως όλες τις μορφές ζωής του οργανισμού. Αν είναι ισορροπημένες, το σώμα είναι υγιές· αν όχι, εμφανίζονται ασθένειες.
Όλα τα ζώα, φυτά και άνθρωποι, καθώς και ψυχολογικά και φυσικά φαινόμενα (τροφές, εποχές, κλιματικές συνθήκες, χαρακτήρες, γεύσεις, οσμές κ.λπ.), κανονικά ή μη, κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την υπεροχή καπχά, πιττά ή βάτα.
Η θεραπεία στην Αγιουρβέδα συνίσταται στη δημιουργία ισορροπίας μεταξύ καπχά, βάτα και πιττά στον ασθενή, καταπιέζοντας το στοιχείο που υπερισχύει. Π.χ., ασθένειες που προκαλούνται από πιττά συνιστάται να θεραπεύονται με υγρά τρόφιμα που ψύχουν τη φωτιά, σε δροσερό, βροχερό κλίμα ή εποχή, με αντίστοιχα δροσιστικά μέσα υγιεινής, οσμές και αισθήσεις, ήρεμη κοινωνική αλληλεπίδραση κ.λπ. Αντίθετα, ασθένειες από καπχά αντιμετωπίζονται με θερμά τρόφιμα, ζεστό κλίμα κ.λπ.
Εκτός από την ανισορροπία καπχά, πιττά και βάτα, αιτίες ασθενειών μπορεί να είναι κακή κάρμα, διαταραχές των στοιχείων του σώματος, επιρροή κακών πνευμάτων. Για παράδειγμα, οι αρχαίοι αγιουρβεδικοί θεραπευτές θεωρούσαν ότι η λέπρα και οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες είχαν υπερφυσική προέλευση.
Η θεραπεία περιλαμβάνει δίαιτα, φάρμακα από βότανα, ζωικά προϊόντα και μέταλλα, καθώς και μαγικές τελετές και ανάγνωση ειδικών μάντρας.
Στην Αγιουρβέδα η υγεία θεωρείται πολυπαραγοντικό φαινόμενο, φυσικό και πνευματικό. Οι φυσικές διαταραχές αντιμετωπίζονται με διατροφή, χειρουργική και φάρμακα, η πνευματική πλευρά με γιόγκα και διαλογισμό.
Η διάγνωση βασίζεται σε λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς, θερμοκρασία σώματος, χρώμα γλώσσας και δέρματος, εκκρίσεις, θορύβους πνευμόνων, φωνή κ.λπ. Αρχαίοι συγγραφείς της Αγιουρβέδα δεν περιγράφουν διάγνωση με σφυγμό.
Όσοι σπουδάζουν Αγιουρβέδα πρέπει να είναι υγιείς, να σηκώνονται νωρίς, να τιμούν τους θεούς, τις αγελάδες και τους θρησκευτικούς δασκάλους, να διαβάζουν τα ιατρικά κείμενα δυνατά σε απομονωμένο χώρο, να είναι χορτοφάγοι, να απέχουν από κρασί, να μην θεραπεύουν γυναίκες χωρίς σύζυγο ή κηδεμόνα, και να μην φροντίζουν άτομα που δεν εγκρίνει η εξουσία.
Συστήνεται συμμετοχή σε δημόσιες συζητήσεις, ακόμα και με αντιπάλους της Αγιουρβέδα, όπου επιτρέπονται όλα τα επιχειρήματα για την επικράτηση.
Συνοψίζοντας, η σύγχρονη ιατρική βασίζεται σε επιστημονική μελέτη της ασθένειας και της θεραπείας της, ενώ η Αγιουρβέδα στηρίζεται σε θρησκευτική περιγραφή του κόσμου και της ανθρώπινης φύσης. Η Αγιουρβέδα είναι θρησκευτική· η σύγχρονη ιατρική είναι επιστημονική. Η επιστήμη είναι ουδέτερη απέναντι στη θρησκεία, δεν μπορεί να αποδείξει ούτε να αρνηθεί την ύπαρξη Θεού. Η θρησκεία αφορά το αιώνιο, η επιστήμη το πεπερασμένο.
Η χριστιανική αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη την αιωνιότητα: σημαντικό δεν είναι η στιγμιαία ωφέλεια αλλά η επίπτωση της πράξης στην αιώνια ζωή. Το χριστιανικό πλαίσιο βασίζεται αποκλειστικά στον Ιησού Χριστό.
Άρα, αν κάποιος πιστεύει στη θεϊκή ιερότητα των Βεδών, χρησιμοποιεί μαγικά από την Αθάρβα Βέδα για να προστατευθεί από κακά πνεύματα, προσεύχεται σε αρχαίους θεούς των Βεδών ή έχει κοσμοθεωρία της Σάνκγια, μπορεί να θεραπεύεται με Αγιουρβέδα· μόνο δεν μπορεί να αυτοαποκαλείται χριστιανός, καθώς παραμένει ειδωλολάτρης.
Για τους χριστιανούς, η Αγιουρβέδα είναι ειδωλολατρία. Οι θρησκευτικές απόψεις της Αγιουρβέδα και οι μέθοδοι γιόγκα που προτείνει για την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου δεν είναι συμβατές με τον Χριστιανισμό, γι’ αυτό ο χριστιανός δεν μπορεί να θεραπεύεται, να ασχολείται ή να προωθεί την Αγιουρβέδα. Ο χριστιανός μπορεί να μελετά την Αγιουρβέδα από καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον, και μπορούν να την εξετάσουν οι χριστιανοί απολογητές με σκοπό την προστασία των χριστιανών από την ειδωλολατρία. Ο συγγραφέας δεν βλέπει άλλους λόγους για τους οποίους ένας χριστιανός να ασχοληθεί με την Αγιουρβέδα.
Στο τέλος του άρθρου αξίζει να αναφερθούμε μερικά λόγια για τον Ολέγκ Γεννάδιεβιτς Τορσούνωφ, τον οποίο πολλοί θεωρούν ή θεωρούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα αγιουρβεδικό γιατρό. Έχει πράγματι ιατρική εκπαίδευση και από θρησκευτική άποψη είναι ακόλουθος της «Διεθνούς Εταιρείας Συνείδησης Κρίσνα». Στους κύκλους των Κρίσνα είναι γνωστός ως Αουδάρια Ντάμα δας. Στο ιατρικό ινστιτούτο δεν σπούδασε Αγιουρβέδα! Πού και αν τη μελέτησε δεν είναι σαφές. Στην πρακτική του χρησιμοποιεί μεθόδους που δεν ανήκουν στην Αγιουρβέδα, όπως θεραπεία με πέτρες και φλοιούς δέντρων.
Υπάρχει δημόσια επιστολή του Ολέγκ Τορσούνωφ με τίτλο «Απευθυνόμενος του Δρ. Τορσούνωφ», όπου αναφέρει, μεταξύ άλλων, σχετικά με τις μεθόδους του: «Οι μέθοδοι μου δεν έχουν καμία σχέση με την κλασική Αγιουρβέδα. Γι’ αυτό σύντομα θα αφαιρέσουμε τη λέξη Αγιουρβέδα από το όνομα του κέντρου μας». Ο συγγραφέας προσπάθησε να βρει το κείμενο στον ιστότοπο του Τορσούνωφ και δεν το βρήκε· εμφανίζεται όμως σε πολλούς ιστότοπους των Κρίσνα, ενώ στον δικό του ιστότοπο φαίνεται πως δεν επιθυμεί να το προβάλλει. Πολλά χρόνια ο Τορσούνωφ ισχυριζόταν ότι ασχολείται με την Αγιουρβέδα και πολλοί τον πίστευαν. Παράλληλα παρουσιάζεται ως ειδικός στις Βέδες· δεν είναι σαφές αν τις γνωρίζει και τις προβάλλει με τον ίδιο τρόπο που προβάλλει την Αγιουρβέδα.
Εσείς, αγαπητέ αναγνώστη, μπορείτε να διακρίνετε τον απατεώνα από τον ειδικό; Πιστεύετε ότι ο Ολέγκ Τορσούνωφ είναι ο μοναδικός «ειδικός» στην Αγιουρβέδα που υπάρχει στην αγορά της λεγόμενης «εναλλακτικής ιατρικής» στη Ρωσία;
Τι συμπεράσματα μπορεί να βγάλει ο συγγραφέας μετά από μια γνωριμία με την Αγιουρβέδα; Πρόκειται αναμφίβολα για ένα ενδιαφέρον θέμα για ανατολικούς μελετητές και ιστορικούς της ιατρικής. Μετά από επιστημονικές μελέτες, η σύγχρονη ιατρική ίσως υιοθετήσει κάτι από την Αγιουρβέδα, ή ίσως όχι. Ως προς την κοσμοθεωρία, η Αγιουρβέδα δεν είναι συμβατή ούτε με την επιστήμη ούτε με τον Χριστιανισμό. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα όποιος απευθυνθεί σε κάποιο αγιουρβεδικό κέντρο να πέσει σε απατεώνες. Οι απατεώνες μπορεί να έχουν σοβαρή ιατρική εκπαίδευση, αλλά στην πρακτική τους χρησιμοποιούν μεθόδους μακριά τόσο από την επιστημονική ιατρική όσο και από την Αγιουρβέδα. Συνολικά, ο συγγραφέας συμβουλεύει να σκεφτεί πολύ σοβαρά κανείς πριν απευθυνθεί σε αγιουρβεδικούς θεραπευτές. Η υγεία δεν είναι το πεδίο για να παίζεις «ρωσική ρουλέτα».
Βιβλιογραφία
Ινδική φιλοσοφία: Εγκυκλοπαίδεια / Επιμ. Μ. Τ. Στεπανιάντς; Ινστιτούτο Φιλοσοφίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. – Μ.: Ανατολική Λογοτεχνία. Ακαδημαϊκό έργο; Γκαουντέαμος, 2009 – 950 σ.
Σοροκίνα Τ. Σ. Ιστορία της Ιατρικής: διδακτικό για φοιτητές ιατρικών σχολών / 5η έκδ., αναθ. και επεκτ. – Μ.: Ακαδημία, 2006. – 560 σ.
Ινδουισμός. Τζαϊνισμός. Σιχισμός: Λεξικό / Επιμ. Αλμπεντίλ Μ. Φ. και Ντουμπιάνσκι Α. Μ. – Μ.: Ρεπούμπλικα, 1996. – 576 σ.
Τσάτερτζι Σ., Ντάττα Δ. Ινδική Φιλοσοφία / Μετ. από αγγλ. επιμ. Β. Ι. Καλιάνοβα. – Μ.: Ακαδημαϊκό έργο; Άλμα Μάτερ, 2009. – 365 σ.
Μύλλερ Φ. Μ. Έξι Συστήματα Ινδικής Φιλοσοφίας / Μετ. από αγγλ. – Μ.: Ακαδημαϊκό Έργο; Άλμα Μάτερ, 2009. – 432 σ.
Αθάρβα Βέδα (Σάουνικα): Σε 3 τ. Τ. 2: Βιβλ. VIII-XII. Μ.: Ανατολική Λογοτεχνία, 2007. – 293 σ.
ΠΗΓΗ: http://apologet.orthodox.ru/ - Ι.Ν.ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΛΛΗΝΗΣ