Ο άνθρωπος ως εικόνα του Θεού στα έργα του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας

Σκοπός της διατριβής ήταν η διερεύνηση και η σαφέστερη παρουσίαση της διδασκαλίας του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας αναφορικά με το μεγαλείο του ανθρώπου ως δημιουργήματος «κατ’ εικόνα» Θεού. Εφόσον ο άγιος Κύριλλος διδάσκει ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε «κατ’ εικόνα» του Τριαδικού Θεού, η ανάπτυξη του θέματος πραγματοποιήθηκε πρώτα σε τριαδολογικό πλαίσιο. Επίσης, με δεδομένο ότι ο άγιος Πατέρας υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε δια του Υιού, γεγονός που σημαίνει ότι βρίσκεται σε μια στενή σχέση με τον Υιό του Πατρός και, ειδικά, με τον ενανθρωπήσαντα Λόγο του Θεού, η εξέταση του ζητήματος τοποθετήθηκε και σε χριστολογικό πλαίσιο. Πραγματοποιήθηκε η ανάλυση της σχετικής κυρίλλειας ανθρωπολογικής ορολογίας και προσδιορίστηκε η αξιοπρέπεια του ανθρώπου μέσα στη δημιουργία του Θεού, η οποία συνδέεται άμεσα με την εκλεκτή κλήση και τον θεολογικό προορισμό του, πάντοτε ως κτίσματος «κατ’ εικόνα» Θεού. Επίσης, διευκρινίστηκε η σημασία των όρων «εικόνα» και «ομοίωση» και «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωση», καθώς και το είδος σχέσης που υπάρχει μεταξύ τους. Στη συνέχεια η πραγμάτευση επικεντρώθηκε στη θέση και την αξία του υλικού σώματος, στο θέμα του χωρισμού φύλων, σε άνδρα και γυναίκα, σε σχέση με την «κατ’ εικόνα» κατασκευή του ανθρώπου, και στην αναλυτική ανάπτυξη των χαρακτηριστικών της θεϊκής αυτής εικόνας. Αποδείχθηκε ότι, σύμφωνα με τον άγιο Κύριλλο, το «κατ’ εικόνα», αν και σημαίνει πνευματική και ελεύθερη ύπαρξη, δεν περιορίζεται μόνο στη λογικότητα και την ελευθερία, αλλά προϋποθέτει και τη συγγένεια και τη σχέση του ανθρώπου με τον Δημιουργό του διαμέσου της θείας χάρης, με την οποία επιτυγχάνεται η θέωση και η υιοθεσία, δηλαδή η πραγματοποίηση της κατά χάριν ομοίωσης με τον Θεό. Ακόμη έγινε αναλυτική αναφορά στο προπατορικό αμάρτημα, το οποίο σύμφωνα με τον άγιο Κύριλλο αντιμετωπίζεται ως αλλοίωση και αμαύρωση αλλά όχι ως καταστροφή της θεϊκής εικόνας στον άνθρωπο. Έγινε ξεκάθαρο, σύμφωνα πάντοτε με την κυρίλλεια ανθρωπολογική διδασκαλία, ότι ο άνθρωπος έχασε το κάλλος και τη λαμπρότητα της εικόνας, δηλαδή την αφθαρσία, την αθανασία, την αγιότητα και τη θεοπτία, και όχι την ίδια την εικόνα. Επίσης, εξετάστηκαν οι προϋποθέσεις της εν Χριστώ αποκατάστασης και τελειοποίησης της εικόνας και υπογραμμίστηκε η σημασία της Ενανθρώπησης του Υιού και Λόγου του Θεού. Αποδείχθηκε πως σύμφωνα με τον άγιο Κύριλλο, με τον δοξασμό του Χριστού, ως αληθινού Ανθρώπου, ο δρόμος από το «κατ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωση» αποκτά ένα εκκλησιαστικό χαρακτήρα και προϋποθέτει τη λήψη της μορφής του Χριστού. Η κυρίλλεια διδασκαλία πάντα συγκρίνεται με την αντίστοιχη διδασκαλία των αγίων Πατέρων και με την αντίληψη των προηγουμένων και σύγχρονων φιλοσόφων. Ταυτόχρονα, η έρευνα συμπεριέλαβε και τον τρόπο με τον οποίο η κυρίλλεια διδασκαλία, η οποία αναφέρεται στον «κατ’ εικόνα» Θεού άνθρωπο, έγινε αποδεκτή από τους μεταγενέστερους θεολόγους.