π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος
Ὁ ἐξομολόγος ἀποκαλεῖται καί πνευματικός γιατρός, μπροστά στόν ὁποῖο καλεῖται νά ταπεινωθεῖ ὁ ἐξομολογούμενος, γιά νά βρεῖ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, πού δίδεται στίς ταπεινές ψυχές (Ἰάκ. δ΄ 6. Α΄ Πετρ. ε΄ 5): «Φανέρωσε τήν πληγή σου στόν πνευματικό γιατρό, λέγε του καί μή ντραπεῖς. Δικό μου εἶναι τό τραῦμα, πάτερ, δική εἶναι ἡ πληγή. Ἀπό τή δική μου ραθυμία συνέβη καί κανείς ἄλλος δέν μοῦ φταίει γι’ αὐτό· οὔτε ἄνθρωπος, οὔτε δαίμονας, οὔτε σάρκα, οὔτε τίποτε ἄλλο· μόνο ἡ δική μου ἀμέλεια.
Γίνε κατά τήν ὥρα τῆς ἐξομολόγησης σάν κατάδικος καί στήν ὄψη καί στό λογισμό. Σκύψε μέ ντροπή τό πρόσωπο στή γῆ, βρέχε ἄν μπορεῖς μέ θερμά δάκρυα τά πόδια τοῦ γιατροῦ, σάν νά ἦσαν τά πόδια τοῦ Χριστοῦ» (ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακας).
Ἐδῶ ἔχουν στή θέση τους τά λόγια τῶν πρφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης:
«Διαρρήξατε τάς καρδίας ὑμῶν καί μή τά ἱμάτια ὑμῶν καί ἐπιστράφητε πρός Κύριον τόν Θεόν ὑμῶν, ὅτι ἐλεήμων καί οἰκτίρμων ἐστί, μακρόθυμος καί πολυέλεος...»· μή σχίζετε τά ροῦχα σας ἀλλά τίς καρδιές σας ἀπό τόν πόνο τῆς μετάνοιας καί τή συναίσθηση τῆς ἐνοχῆς, ἐπιστρέψτε στόν Κύριο γιατί εἶναι ἐλεήμων καί οἰκτίρμων, μακρόθυμος καί πολυέλαιος (Ἰωήλ β΄ 13).
«Ἡμάρτομεν, ἠσεβήσαμε, ἠδικήσαμεν, Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ἐπί πᾶσι τοῖς δικαιώμασί σου» (Βαρούχ β΄12)· «ἐγεννήθημεν ὡς ἀκάθαρτοι πάντες ἡμεῖς, ὡς ράκκος ἀποκαθημένης πᾶσα ἡ δικαιοσύνη ἡμῶν» (Ἡσ. ξδ΄ 6, πρβλ.Δαν.θ΄ 5. Παροιμ. κ΄9).
Ἡ γνήσια ἐξομολόγηση χαρίζει στόν πιστό ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί τόν ἀποκαθιστᾶ στήν Ἐκκλησία. Ὅμως αὐτό δέν σημαίνει πώς μπορεῖ νά μείνει ἀνέμελος. Εἰσέρχεται καί πάλι στήν πνευματική παλαίστρα καί καλεῖται σέ συνεχῆ προσπάθεια, νά κατανικήσει τά πάθη πού μέ τήν ἁμαρτία ἐνισχύθηκαν περισσότερο καί ἀσκοῦν πάνω του μεγαλύτερη δύναμη.
Πρέπει νά ἐπιστρέψει «ἀπό ὅλας τάς ἁμαρτίας του, τάς ὁποίας ἔπραξε» καί νά φυλάξει «πάσας τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ» καί νά πράξει «δικαιοσύνην καί ἔλεος» (Ἰεζ. ιη΄ 21, βλ. καί ιη΄23-32, λγ΄10-20).
Ὅταν ὀ ἄνθρωπος μετά τό βάπτισμα ὑποκύψει στίς ἐπιθέσεις τοῦ Διαβόλου καί εἴτε μέ σκέψεις, εἴτε μέ πράξεις, προσβάλει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀγάπη τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή τήν ἀγάπη πρός τά μέλη τοῦ Χριστοῦ, τότε αὐτή ἡ πράξη ἀποτελεῖ πληγή καί ζημιώνει ὁλόκληρο τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἐδῶ συμπεριλαμβάνεται κάθε σκέψη καί πράξη, πού ἀποτελεῖ ἔκφραση τῆς αὐτονομίας τοῦ ἀνθρώπου.
Σ’ αὐτές τίς περιπτώσεις ἡ Ἐκκλησία φροντίζει γιά τήν ἄμεση θεραπεία τοῦ ἀδελφοῦ. Ὅμως κάθε ἐκδήλωση ἀγάπης τῆς Ἐκκλησίας περνάει μέσα ἀπό τήν ἐλεύθερη προαίρεση τοῦ πιστοῦ καί δέν παραβιάζει τήν βούλησή του.
Ἄν κάποιος ἐπιλέξει τήν αὐτονομία καί δέν ἐπιθυμεῖ τήν ἀποκατάσταση τῆς κοινωνίας του μέ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τότε ὁ ἴδιος ἀποκόπτει τόν ἑαυτό του.
Γι’ αὐτό καί δέν τοῦ ἐπιτρέπεται νά μετέχει στή θεία εὐχαριστία, μέχρι πού νά συνέλθει καί νά ἀλλάξει πορεία.
Ἄν ἀποφασίσει νά ἐπιστρέψει στήν κοινωνία μέ τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς, τοῦ παρέχεται ἡ συγχώρηση καί προσλαμβάνεται πάλι μέ ἀγάπη· τοῦ ἀποδίδεται ἡ προηγούμενη θέση στήν τράπεζα τοῦ Κυρίου καί ἀποκτᾶ ξανά τήν ἐμπειρία τοῦ «ἑνός σώματος», πού συγκροτεῖται ἀπό ὅσους μετέχεουν τοῦ «ἑνός ἄρτου» καί τοῦ «ἑνός ποτηρίου (Α΄ Κορ. ι΄ 14-21).
Ἡ συγχώρηση δέν δίδεται ἀπό ἀνθρώπους, γιατί ἡ αὐτονομία καί ἡ ἀποστασία προσέβαλε πρωταρχικά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό μόνο ὁ Θεός συγχωρεῖ ἁμαρτίες (Ἡσ. μγ΄25), δηλαδή ὁ Πατέρας, διά τοῦ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι (Ματθ. θ΄ 6. Μάρκ. β΄5. Λουκ.ζ΄48,Ἰω.κ΄22-23.Ἑβρ.ι΄17).
Ἀλλά ὁ Χριστός βεβαίωσε τούς μαθητές Του· «καθώς ἔστειλε ἐμένα ὁ Πατέρας καί ἐγώ ἀποστέλλω ἐσᾶς. Ὅταν εἶπε αὐτό, τούς ἐνεφύσησε στό πρόσωπο καί πρόσθεσε Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιο, ἄν συγχωρήσετε τίς ἁμαρτίες κάποιου, νά εἶναι συγχωρημένες. Ἄν κάποιου δέν τίς συγχωρήσετε, νά παραμείνουν ἀσυγχώρητες» (Ἰω. κ΄21-23). «Ἀλήθεια σᾶς λέγω ὅτι ὅσα δέσετε στή γῆ, θά εἶναι δεμένα στόν οὐρανό καί ὅσα λύσετε στή γῆ, θά εἶναι λιμένα στόν οὐρανό» (Ματθ. ιη΄ 18, ιστ΄ 19).
Ὁ πνευματικός εἶναι τό ὄργανο τοῦ Χριστοῦ, οἰκονόμος τῶν μυστηρίων καί τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου (Α΄ Κορ. δ΄ 1. Α΄ Πέτρ. δ΄10)· δέν εἶναι αὐτός ὁ ἴδιος, ἀλλά ὁ Θεός πού διά μέσου αὐτοῦ συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες. «Ἐάν ὁμολογοῦμε τίς ἁμαρτίες μας, αὐτός εἶναι ἀξιόπιστος καί δίκαιος, ὥστε νά συγχωρήσει τίς ἁμαρτίες καί νά μᾶς καθαρίσει ἀπό κάθε ἀδικία.
Ἄν ποῦμε πώς δέν ἔχουμε ἁμαρτήσει, Τόν κάνουμε ψεύτη καί ὁ λόγος Του δέν εἶναι μέσα μας. Παιδιά μου, αὐτά σᾶς τά γράφω γιά νά μή ἁμαρτήσετε. Ἀλλά ἄν κανείς ἁμαρτήσει, ἔχουμε Παράκλητο πρός τόν Πατέρα Ἰησοῦ Χριστό δίκαιο. Αὐτός εἶναι ὁ ἱλασμός τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ὄχι μόνο τῶν δικῶν μας ἀλλά καί ὅλου τοῦ κόσμου» (Α΄ Ἰω. α΄9.β΄2).
Ἡ ὁμολογία τῶν ἁμαρτιῶν γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων πού ἔλαβαν τό χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νά συγχωροῦν ἁμαρτίες στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή Του (Ἰω. κ΄21-23). «Ἄς σοῦ συγχωρήσει ὁ Θεός δι’ ἐμοῦ τοῦ ἁμαρτωλοῦ ὅλα.... πήγαινε εἰς εἰρήνη, χωρίς νά ἔχεις καμμία φροντίδα γιά τά παραπτώματα πού ἐξομολογήθηκες», ἀναφέρεται στήν εὐχή πού ἀπαγγέλει ὁ πνευματικός ἱερέας.
Από το βιβλίο Ἡ Ὀρθοδοξία μας